Atak na więzienie w Pułtusku, przeprowadzony w nocy z 25 na 26 listopada 1945 roku, był jedną z najbardziej spektakularnych akcji podziemia niepodległościowego w Polsce po II wojnie światowej. Operację zorganizował oddział Narodowego Zjednoczenia Wojskowego (NZW) pod dowództwem porucznika Mieczysława Dziemieszkiewicza, pseudonim „Rój”. Celem było uwolnienie więźniów politycznych przetrzymywanych przez władze komunistyczne, które brutalnie zwalczały działaczy niepodległościowych. W wyniku brawurowego ataku uwolniono około 80 osób, w tym wielu członków podziemia. Akcja była symbolem oporu wobec reżimu komunistycznego i desperackiej walki o wolność Polski. Mimo sukcesu, represje wobec uczestników i lokalnej ludności były brutalne, a działalność oddziału „Roja” stała się jednym z przykładów dramatycznych zmagań podziemia z komunistyczną władzą. Atak ten jest dziś pamiętany jako jedno z wydarzeń ukazujących determinację i poświęcenie powojennej partyzantki.